Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanın müvafiq nazirliklərinin rəhbərlərinin görüşündə bərpaolunan enerji mənbələrinə fokuslanan enerji mübadiləsi, o cümlədən “yaşıl” enerjinin ixracı sahəsində əməkdaşlıq məsələlərini nəzərdə tutan Birgə Kommünike qəbul edilib.
AZƏRTAC İqtisadiyyat Nazirliyinin yaydığı məlumata istinadən xəbər verir ki, 14 noyabr 2023-cü il tarixində Bakıda Azərbaycan, Özbəkistan və Qazaxıstan arasında Mərkəzi Asiya ölkələrindən Azərbaycan ərazisi vasitəsilə Avropaya elektrik enerjisinin ixracı perspektivlərinin müzakirə edildiyi üçtərəfli görüşün nəticəsi olaraq Birgə Kommünike qəbul edilib. Sənədi Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov, energetika naziri Pərviz Şahbazov, Özbəkistanın energetika naziri Jurabek Mirzamahmudov, investisiya, sənaye və ticarət naziri Laziz Kudratov, Qazaxıstanın energetika naziri Almasadam Satkaliyev imzalayıblar.
Birgə kommünikedə bərpaolunan enerji mənbələrinə fokuslanan enerji mübadiləsi, “yaşıl” hidrogen və “yaşıl” ammonyakın inkişafı və ixracı, müvafiq infrastrukturun yaradılması sahəsində əməkdaşlıq kimi məsələlər əks olunub. Sənədə əsasən, tərəflər elektrik enerjisinin ixracı ilə bağlı birgə müəssisənin yaradılması və layihənin iqtisadi əsaslandırılmasına hazırlıqla bağlı razılığa gəliblər. Birgə kommünikeyə uyğun olaraq regionda üçüncü ölkələr bu layihədə iştirak edə bilər.
Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistanın müvafiq nazirliklərinin rəhbərlərinin birgə kommünikesi:
Azərbaycan ilə Mərkəzi Asiya regionu ölkələri arasında iqtisadi və energetika əməkdaşlığının, o cümlədən Orta Dəhlizin imkanlarının daha da inkişaf etdirilməsi və möhkəmləndirilməsi məqsədilə;
Bərpaolunan enerji mənbələrindən geniş istifadənin tətbiqinə əsaslanan davamlı inkişafa alternativin olmadığını, eləcə də tərəflərin öz iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirmək hüququndan məhrum etmədən gələcək karbonsuzlaşma üçün ayrı-ayrılıqda və birgə səylərini davam etdirmək niyyətlərini vurğulayaraq;
Müxtəlif sahələrdə, o cümlədən enerji sahəsində birgə fəaliyyətin və əməkdaşlığın uğurlu təcrübəsini nəzərə alaraq;
Azərbaycan Respublikasının region ölkələrinin enerji sistemlərinin gələcək inkişafının koordinasiyası və sinxronlaşdırılması təşəbbüsünü, enerji sistemlərinin davamlı birləşdirilməsi potensialı, həmçinin təmiz elektrik enerjisinin, tərəflərin qarşılıqlı maraqlarına uyğun olaraq, o cümlədən üçüncü ölkələrin bazarlarına tədarükü və mübadiləsi səylərini alqışlayaraq;
Xəzər-Qara dəniz-Avropa ixrac dəhlizinin birgə layihəsinin Azərbaycan, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya tərəfindən həyata keçirilməsini nəzərə alaraq;
Naxçıvan-Türkiyə-Avropa enerji dəhlizinin perspektivlərini qeyd edərək;
“Yaşıl” elektronların və molekulların daşınması üçün infrastruktur yaratmaq səylərinin əlaqələndirilməsindən ortaya çıxan perspektivləri vurğulayaraq;
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu istiqamətdə aidiyyəti nazirliklərin və kommersiya təşkilatlarının səylərinin birləşdirilməsi tapşırığını nəzərə alaraq;
Nazir Almasadam Satkaliyev tərəfindən təmsil olunan Qazaxıstan Respublikasının Energetika Nazirliyi;
Nazir Jurabek Mirzamahmudov tərəfindən təmsil olunan Özbəkistan Respublikasının Energetika Nazirliyi;
Nazir Laziz Kudratov tərəfindən təmsil olunan Özbəkistan Respublikasının İnvestisiya, Sənaye və Ticarət Nazirliyi;
Nazir Mikayıl Cabbarov tərəfindən təmsil olunan Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi;
Nazir Pərviz Şahbazov tərəfindən təmsil olunan Azərbaycan Respublikasının Energetika Nazirliyi;
14 noyabr 2023-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Bakı şəhərində iclas keçiriblər.
Nazirlər ölkələrin bərpaolunan enerji sahəsində potensialını vurğulayıb, alternativ mənbələrdən alınan elektrik enerjisinin Avropaya ixracı layihəsinə qoşulmağa hazır olduqlarını qeyd ediblər. Bu kontekstdə Azərbaycanın enerji sisteminə inteqrasiya edəndən sonra Qara dənizin dibi ilə yüksək gərginlikli xətlərin çəkilməsi imkanlarının araşdırılmasına maraq ifadə olunub.
Nazirlər təsdiqləyiblər ki, “yaşıl” enerjinin ötürülməsi layihəsinin inkişafı iştirakçı ölkələrin iqtisadiyyatları və enerji sistemləri arasında əlaqələri daha da gücləndirəcək, həmçinin milli enerji sənayelərinə yeni təkan verəcək.
1) İclasda iştirak edən tərəflər (bundan sonra “Tərəflər”) aşağıdakı istiqamətlər üzrə texniki tapşırığı hazırlamaq üçün Birgə İşçi Qrupun yaradılması barədə razılığa gəldilər:
– bərpaolunan enerji mənbələrinə fokuslanaraq enerji mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıq;
– “yaşıl” hidrogen və “yaşıl” ammonyakın inkişafı və ixracı imkanları sahəsində əməkdaşlıq;
– müvafiq infrastrukturun yaradılmasında əməkdaşlıq.
2) Tərəflərin təsdiq etdiyi texniki tapşırıq əsasında ilkin texniki-iqtisadi əsaslandırmanın hazırlanması üçün tender elan ediləcək;
3) Tərəflər qısa müddət ərzində layihənin həyata keçirilməsi üçün birgə müəssisənin yaradılması perspektivini nəzərdən keçirəcəklər;
4) Tərəflər regionda üçüncü ölkələrin iştirakına imkan verən layihə formatından istifadə etmək niyyətlərini təsdiq edirlər.
Layihənin təşviqi üzrə sistemli işin təşkili məqsədilə tərəflər razılığa gəliblər:
– həftəlik əsasda, o cümlədən onlayn formatda ekspertlər səviyyəsində Birgə İşçi Qrupun iclaslarını keçirmək;
– hər ay onlayn rejimdə energetika nazirləri səviyyəsində danışıqları təşkil etmək;
– rübdə bir dəfə müvafiq nazirliklərin rəhbərləri səviyyəsində üzbəüz görüşlər keçirmək.
Tərəflər müvafiq nazirliklərin rəhbərləri səviyyəsində növbəti görüşün Özbəkistanın Daşkənd şəhərində keçirilməsi barədə razılığa gəliblər.
